Ngày 10/10/2022 là kỷ niệm 68 năm ngày Giải phóng Thủ đô, đánh dấu mốc son lớn cho lịch sử dân tộc Việt Nam: Thủ đô Hà Nội chính thức được giải phóng.
Trên chặng đường hành quân lịch sử, từ ngày Toàn quốc kháng chiến đến ngày trở về giải phóng Thủ đô, vượt qua biết bao gian khổ, hy sinh, quân và dân Hà Nội đã lập nên mốc son chói lọi làm nức lòng quân và dân cả nước.
Ngày Giải phóng Thủ đô là thành quả to lớn sau 9 năm kháng chiến trường kỳ quân dân cả nước, đây là kết quả trực tiếp của đại thắng Điện Biên Phủ, buộc thực dân Pháp phải ngồi vào bàn thương lượng và ký hiệp định Giơnevơ ngày 20/7/1954, chấp nhận rút khỏi miền Bắc Việt Nam.
Vào năm 1954, ngay sau chiến thắng lẫy lừng Điện Biên Phủ, Hiệp định Giơnevơ được ký kết và lệnh đình chiến ở Đông Dương có hiệu lực. Nhờ quá trình đấu tranh sôi nổi, vào ngày 30/09/1954 và ngày 02/10/1954 tại Ủy ban Liên hợp đình chiến Trung ương, Hội đồng Chính phủ, Ủy ban quân chính thành phố Hà Nội được thành lập và chính thức tiếp quản thành phố Hà Nội theo nghị quyết ngày 17/09/1954.
Ngày 08/10/1954, trước sức mạnh đấu tranh của quân và dân Hà Nội, cuối tháng 9-1954, Bộ Chỉ huy quân chiếm đóng Pháp chấp nhận rút khỏi Thành phố đúng thời hạn. Ngày 08-10-1954, Ban Tiếp nhận Quân sự của ta triển khai ở 06 khu vực nội thành và huyện Gia Lâm, tiếp nhận bàn giao cơ quan và các vị trí quân sự.
Bộ đội ta tiến vào Đê La Thành, Vĩnh Tuy, Ngã Tư Sở, Cầu Giấy, Nhật Tân và bố trí canh gác cùng lính Pháp ở những vị trí cần thiết. Lực lượng tự vệ nhà máy cùng nhiều công nhân đến canh gác bảo vệ các nhà máy, xí nghiệp của mình. Trên các đường phố, cờ đỏ sao vàng, cổng chào và khẩu hiệu xuất hiện, hoan nghênh bộ đội và chính quyền cách mạng trở về Thủ đô. Địch rút đến đâu, ta tiếp quản đến đó.
Sáng 9-10-1954, từ 6 giờ, các đơn vị bộ đội tiền trạm theo nhiều đường, từ ngoại thành vào nội thành, chia làm nhiều cánh quân tiến vào năm cửa ô chính, rồi từ đó tỏa đi khắp nơi. Bộ đội ta đã tiếp quản ga Hàng Cỏ, Phủ toàn quyền, khu Đồn Thủy, khu hồ Hoàn Kiếm, Bắc Bộ Phủ… 16 giờ, quân đội Pháp rời khỏi thành phố, lặng lẽ rút sang phía đông cầu Long Biên. 16 giờ 30 phút, quân đội ta hoàn toàn kiểm soát TP Hà Nội, tiếp quản thành phố gọn gàng và trật tự.
Sáng sớm ngày 10/10/1954 nhân dân Thủ đô với quần áo chỉnh tề, mang cờ, hoa, ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh thành đội ngũ trật tự theo từng khối đơn vị như công sở, xí nghiệp, trường học, khu phố…tập trung đi tới những con đường được thông báo bộ đội sẽ đi qua.
Từ ngoại thành, qua các cửa ô, từng đoàn quân tiến sâu vào nội thành với nhiệm vụ thiêng liêng cao cả tiếp quản Thủ đô. Đoàn xe đầu tiên do thiếu tướng Vương Thừa Vũ, Chủ tịch Ủy ban Quân chính Hà Nội và bác sỹ Trần Duy Hưng, Phó chủ tịch dẫn đầu. Đúng 8 giờ, cánh quân phía Tây xuất phát từ quần ngựa do Trung đoàn trưởng Nguyễn Quốc Trị, anh hùng quân đội dẫn đầu. Các chiến sĩ diễu binh qua Kim Mã, Hàng Đẫy, Cửa Nam, Hàng Bông, Hàng Đào… đến 9h45 tiến vào Cửa Nam, thành Hà Nội. 8h45, Cánh quân phía Nam thuộc hai Trung đoàn 88 và 36 xuất phát từ Việt Nam học xá, tiến quan Bạch Mai, phố Huế, vòng quanh Hồ Gươm vòng lại đóng ở khu vực Đồn Thủy. Đến 9h30 Đoàn cơ giới và pháo binh xuất phát từ Bạch Mai, qua Phố Huế, đến 10h15 đến Bờ Hồ, qua hàng Đào, Hàng Ngang, chợ Đồng Xuân, rẽ sang đường Cửa Bắc tiến vào Thủ đô. Nhân dân hò reo phất cờ. Cả Hà Nội đều hân hoan, phấn khởi chào đón đoàn quân giải phóng. Hà Nội ngập tràn những lời ca, tiếng hát chào đón đoàn quân chiến thắng trở về.
Cùng với những tiếng reo hò và niềm vui khôn xiết của nhân dân thủ đô, vào lúc 15 giờ ngày 10/10/1954, hàng trăm nghìn người dân dự Lễ chào cờ do Ủy ban Quân chính tổ chức tại sân vận động Cột Cờ. Chủ tịch Ủy ban Quân chính Vương Thừa Vũ đã trân trọng đọc lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đồng bào Thủ đô nhân ngày giải phóng.
Năm 2022, đánh dấu 68 năm ngày thủ đô nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được giải phóng, giành lại được độc lập, tự do cho thành phố Hà Nội. Ngày lễ đặc biệt này nhắc nhở chúng ta và những sự hy sinh to lớn của cha ông ta, để từ đó có thêm động lực dựng xây nước nhà; phát triển đất nước Việt Nam ngày càng giàu mạnh.
