Ngày xưa có hai vợ chồng nhà kia hiếm hoi mãi mới sinh ra được một đứa con lại là một chú Rùa bé tí ti. Hai vợ chồng buồn quá định vứt đi nhưng Rùa nói:
- Con là con của bố mẹ, bố mẹ đừng vứt con đi.
Thấy vậy, hai vợ chồng liền để Rùa lại nuôi. Rùa ăn ít như mèo, ăn xong lại ngủ một xó.
Mùa đông năm ấy, vua xây nhà. Vua bắt gia đình nào cũng phải đi phu, vác đất, vác gỗ làm nhà cho vua. Ai không đi sẽ bị tội nặng. Rùa nghe được liền bò đến bàn với mẹ:
- Bố mẹ già rồi, cứ ở nhà mà nghỉ ngơi, để con đi làm cho nhà vua thay bố mẹ.
Mẹ Rùa lắc đầu nhìn con không tin. Nhưng nghe giọng Rùa quả quyết, bà cũng lấy dao buộc vào lưng cho Rùa như người đi rừng.
Nơi vua làm nhà, người đi lại chật đường. Rùa bò giữa đám đông, lâu lâu lại nghe người ta bàn tán với nhau, thắc mắc tại sao không thấy bố mẹ Rùa đi làm cho nhà vua. Sợ những lời bàn tán của bà con sẽ đến tai vua thì vua bắt tội bố mẹ. Rùa bèn ngửng đầu lên nói to:
- Thưa bà con, cô bác, bố mẹ cháu già yếu rồi không đi làm cho vua được nữa, vì vậy cháu đi làm thay.
Nghe tiếng Rùa nói, mọi người nhìn xuống đất rồi cười lớn.
- Rùa bé thế này, làm nhà sao được. Tránh ra cho các cô, các bác làm nếu không người đông, người ta giẫm vỡ mai mất.
Rùa khiêm tốn đáp:
- Các cô, các bác lớn thì vác cây gỗ lớn, cháu nhỏ thì vác cây gỗ nhỏ thôi, có sao đâu!
Mọi người lên rừng, Rùa cũng lên rừng. Người lớn vác những cây gỗ to bằng cái cột. Rùa bé, Rùa vác cây gỗ bằng ngón tay, mọi người lại xì xào, cười cây gỗ của Rùa nhưng Rùa không nói gì cứ im lặng. Vác được cây gỗ nào về, Rùa lại xếp vào một đống riêng. hết ngày Rùa mới đến bên đống gỗ ghé miệng thổi “phù, phù” mấy cái thì lạ chưa những cây gỗ tự nhiên to lên khác thường. Có cây to gấp ba gấp bốn lần những cây gỗ của những người lớn vác, khiến ai cũng ngạc nhiên.
Vác gỗ xong, mọi người bắt tay vào làm nhà. Nhà của vua định làm to quá, mọi người phải làm mãi không xong, ai cũng sốt ruột muốn về nhà. Thấy mọi người chán nản, Rùa nói với mọi người là cứ tâu với vua để cho Rùa làm một mình, Rùa cam đoan là Rùa chỉ làm một ngày là xong.
Nghe Rùa nói, mọi người không tin nhưng vì muốn chóng được về nhà nên có người đem lời Rùa nói kể lại với vua.
Vua gọi Rùa tới bảo:
- Rùa làm nhà cho ta xong sớm thì ta sẽ trả cho nhiều tiền công rồi ta cho về với bố mẹ. Nếu Rùa không làm được thì ta sẽ nọc Rùa ra đánh đủ trăm roi.
Rùa không nói gì, bắt tay vào việc. Nhờ có bạn bè của Rùa giúp sức, Rùa chỉ làm đúng một ngày là xong nhà của vua. Rùa mời vua đến nhận nhà. Nhìn ngôi nhà nguy nga đồ sộ vua thích lắm. Nhưng lòng tham nổi lên, vua không trả tiền công cho Rùa, không cho Rùa về với bố mẹ như lời vua đã hứa và lại bắt Rùa làm cho vua một ngôi nhà nữa. Rùa nhận lời nhưng ra điều kiện là trong lúc Rùa đi lấy gỗ thì vua phải giữ mai cho Rùa không được làm mất.
Vua đồng ý. Thế là Rùa liền trút mai, vươn vai ba lần và hóa thành một chàng trai khỏe mạnh xinh đẹp, chuẩn bị đi vác gỗ. Thấy lạ, vua tò mò hỏi Rùa:
- Thế bây giờ ta muốn vào nằm thử trong mai rùa có được không?
Rùa đáp:
- Được.
Tên vua dại dột liền chui vào mai rùa nằm thử, chàng trai bỗng nói: “Khép lại! Khép lại”, mai rùa tự nhiên khép chặt lại, tên vua gian ác tham lam biến thành con rùa. Xấu hổ quá, hắn phải bò lên rừng, đói thì kiếm mộc nhĩ ăn. Còn chàng Rùa thì được mọi người tôn lên làm vua. Chàng đón bố mẹ về ở với mình và đối với bố mẹ rất hiếu thảo.